Cumhurbaşkanı ve 28. Dönem Milletvekili Genel Seçimi'nin ilkleri

14 Mayıs'ta yapılacak Cumhurbaşkanı ve 28. Dönem Milletvekili Genel Seçimi, yüzde 10'dan yüzde 7'ye indirilen seçim barajının uygulanması, görme engellilerin hazırlanan şablonla tek başlarına oy kullanması gibi pek çok ilke sahne olacak.

Cumhurbaşkanı ile 28. Dönem Parlamentosu'nu belirlemek üzere 14 Mayıs'ta yapılacak seçime yönelik Yüksek Seçim Kurulunun (YSK) takvimi işliyor. Bu seçimlerde bazı uygulamalar da ilk kez gerçekleştirilecek.

Yüzde 7 seçim barajı:

Yüzde 10 olarak uygulanan ülke seçim barajını yüzde 7'ye indiren, ittifakın aldığı oyların milletvekili hesabı ve dağılımını değiştiren Milletvekili Seçimi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, 6 Nisan 2022'de Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmişti.

Seçim yasasında gerçekleştirilen son değişiklik, 6 Nisan 2023'ten sonra yapılacak seçimlerde uygulanabilecek. Seçim tarihinin 14 Mayıs 2023 olarak belirlenmesi nedeniyle, değişiklikler bu seçimde ilk kez hayata geçirilecek. Değişiklikten önce yüzde 10 olan ülke seçim barajı, bu seçimde yüzde 7 olarak uygulanacak.

Görme engelliler tek başına oy verebilecek:

Aynı kanun içindeki görme engellilerin oy kullanmasını kolaylaştıran düzenleme de 14 Mayıs'ta yapılacak seçimde ilk kez hayata geçecek. Önceki seçimlerde, seçim çevresi seçmeni olan akrabalarından birinin, akrabası yoksa diğer herhangi bir seçmenin yardımıyla oylarını kullanan görme engelliler, bu sayede tek başlarına oy verebilecek.

Milletvekili Seçimi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile ittifak halinde seçime katılacak siyasi partilerin oylarının hesaplanmasında da değişiklik yapıldı. Bu değişiklik de bu seçimde ilk kez uygulanacak.

24 Haziran 2018 seçimlerinde uygulanan sistemde, ittifak yapan partilerin milletvekili sayısı, ittifakın aldığı toplam geçerli oy üzerinden hesaplanıyordu. İttifakın aldığı milletvekili sayısı daha sonra ittifak içerisinde oy oranına göre dağıtılıyordu. Yeni yasaya göre ise ittifakı oluşturan siyasi partilerin her birinin çıkaracağı milletvekili sayısı, her seçim bölgesinde elde ettiği geçerli oy sayısı esas alınarak, yani D'hont sistemine göre oransal belirlenecek.

Yurt dışı seçmen için 15 yeni ülkede ilk kez sandık kurulacak:

7 Haziran 2018'deki seçimde, yurt dışı seçmen kütüğüne kayıtlı 3 milyon 49 bin 65 seçmen, 60 ülke ve 123 temsilcilikte oy vermişti. YSK, bu seçimde oy kullanılacak 15 ülke daha belirledi. Bu yılki seçimlerde ilk kez Afganistan, Belarus, Brezilya, Estonya, Fas, Karadağ, Kore Cumhuriyeti, Libya, Litvanya, Malezya, Nijerya, Pakistan, Portekiz, Slovakya ve Tanzanya'ya sandık kurulacak.

Adresi kapanmış olması sebebiyle adres kayıt sisteminde görünmeyenlerin seçmen kütüğü kaydına ilişkin düzenleme:

Milletvekili Seçimi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile Seçimlerin Temel Hükümlerine İlişkin Kanun'un 36. maddesine eklenen yeni fıkra da bu seçimde ilk kez uygulanacak. Madde, "Kütük düzenlemesi nedeniyle seçmen hiçbir şekilde oy kullanma hakkından yoksun bırakılamaz. Adresi kapanmış olması sebebiyle adres kayıt sisteminde görünmeyenler, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünün adres kayıt sisteminde bulunan en son geçerli adres kayıt bilgileri kapsamında seçmen kütüğüne kaydedilirler." hükmünü içeriyor.

Kanuna konulan bu düzenleme, Kahramanmaraş merkezli depremlerde evi yıkıldığı için adreslerini kaybetmiş seçmenler için de geçerli olacak. Yani evi yıkılan depremzede seçmen, eski adreslerindeki gibi oy kullanma hakkına sahip olacak. Bu seçmenler, başka adrese naklini yapmasa bile en son kayıtlı oldukları geçerli adreste seçmen olmaya devam edecek. AA