‘Rüyalarımız ruh sağlığımızın karakutusu’

Birçoğumuz gördüğümüz rüyanın etkisinde kalıyor ve bir anlamı olup olmadığını merak ediyoruz. Aslında çoğu zaman kendi iç dünyamızda bir yolculuğa çıkıyoruz. Dişlerimizin dökülmesi, uçmak, düşmek, sınava girmek gibi tekrar tekrar gördüğümüz bazı rüyalar da işin farklı bir boyutu. Uzmanlara göre rüyaların kişinin onlara yüklediği anlamlarla birlikte yorumlanması gerekiyor.

Takıntılı bir şekilde görmeye devam ettiğimiz bazı rüyalar aslında bize bir mesaj vermeye çalışıyor olabilir mi? Harvard Tıp Fakültesi’nde psikiyatri bölümünde öğretim görevlisi olan Rüya araştırmacısı Deirdre Barrett “Yinelenen rüyaların çok derin yaşam deneyimleri ya da uyanık yaşamda yinelenmesi garanti mantık sorunlarıyla ilgili olma olasılığı yüksektir. Çünkü bunlar tek seferlik bir olaydan ziyade sizin bir parçanızdır” diyor. Psikanalizin kurucusu Sigmund Freud yaklaşık 120 yıl önce rüyalarla ilgili yaptığı çalışmalar sonucunda zihnimizin sadece bilinç düzeyinden oluşmadığını, daha fazla katmanlarının olduğunu gösterdi. Rüyalar bugün de onun ekolününün konusu. Tekrar eden rüyalarımızla ilgili merak ettiklerimizi uzmanlara sorduk...

İlke Erensoy Ilgaz, psikiyatr-psikoterapist

* Rüyaları kişiye özgü ve biricik olarak değerlendirmek gerekiyor. Uçmanın bir sürü anlamı olabilir. İçinden geçtiğimiz süreç, neler yaşadığımız, bizi üzen ya da sevindiren olayların etkisinden söz edilebilir. Rüyada dişlerin dökülmesi Freud’un kitabında da değindiği bir konudur. Ödipal döneme (cinsel kimlik gelişimi) denk düşen cezalandırılma, kaybetme endişesiyle ilgilidir. Bazen ayrılıkla çakışan bir duygudur. Kişi o dönemde bir tür kaybetme ve ayrılık anksiyetesi yaşıyor olabilir. Rüyada sınava girdiğini veya okula geç kaldığını görmekte de bizim daha ‘regresif’ diye tabir ettiğimiz gerilemeyle ilgili bir durum söz konusu olabilir. Yani çocukluktan kalan bir duyguya dönmekten ya da çözülememiş bir olaydan bahsedebiliriz.

* Kişi “Ben bu rüyayı neden tekrar tekrar görüyorum” diyorsa ve kendini rahatsız hissediyorsa üzerine gidilebilir. Çünkü tekrarlayan bir mesele, geçmişten kalan bir soruna, o gün yaşanan bir sıkıntıya, yeterince işlenmemiş ya da çözülmemiş ruhsal bir probleme işaret edebilir. Rüyalar aslında bizim ruhsal olarak iyileşme çabamızdır. Kendimizi iyileştirmeye çalışıyoruz.

* Bilincimizin kabul etmediği bir şeyi arzulamak bizde bazen kaygı yaratabilir. Tatmin edemediğimiz bu hisler tekrarlayan kâbuslar olarak da bize dönebilir. Tabii bunlar biraz daha travma sonrası stres bozukluğu dediğimiz bir tabloyla ilişkilidir. Bir olayı kişi tekrar tekrar zihninde yaşar. Aslında kişi rüyasında bu durumu çözmeye ve üstesinden gelmeye çalışır. Rüyalarımız ruh sağlığımızın karakutusu gibidir. Saklamaya ya da kaçmaya çalıştığımız isteklerimiz, arzularımız, dürtülerimiz, hepsi oradadır.

* Rüyada görülen evler genel olarak ruh sağlığımızın merkezine işaret eder. Duvarlarla çevrili, daha mahrem, dışarıya göstermediğimiz bir sembol olduğu için daha çok bizim ruhsallığımıza dair bir işarettir. Evin anlamları kişinin yaşadıklarına bağlı olarak değişebilir. Bazen güvenli bir yerken bazen de güvensiz bir yere dönüşebilir.

‘Rüyaların temsil ettiği iç çatışmalar çözülünce kişide rahatlama olur’

Prof. Dr. Devran Tan, Devran Tan, psikiyatr-psikoterapist

* Sınava girmek kişinin bir durumla ilgili endişe yaşadığını gösterebilir. Yılan görmek bir cinsel organ, kişinin korku temsili bir yakını veya sadece bir yılan anlamına gelebilir. Rüyaların kişinin kendi yüklediği anlamlarla birlikte yorumlanması önemli. Bunların temsil ettiği iç çatışmalar çözülünce kişide rahatlama olur.

* Sık gördüğümüz her rüyanın bir sembole karşılık gelen anlamı vardır. Rüyaların bizimle ilgili bir şeyler söylemek istediğine dair inanç bu yüzden doğrudur. İnsanlar bazen rahatlamak için gördükleri bir rüyayı bir anlama bağlamak isterler. Bu anlaşılır bir durum. Ancak rüyalar sadece psikoterapi içinde, sembollerin kişi özelinde karşılıklarıyla tanımlanmalı.

* Rüyalar iki tür anlam taşır: Biri rüyayı görenin bilinçdışına ve yaşantılarına, diğeri de tarih öncesi döneme ait kolektif bilinçdışına bağlıdır. Eski çağa ait bu yaşantıları hatırlamak mümkün olmasa da rüyalarda bazı semboller o döneme ait izler taşıyabilir. Semboller insanın kaygılarını, korkularını temsil eder. Örneğin yüksek bir yerden düştüğümüzü görmek varoluşumuzla ilgili bir endişeyi gösterebilir. Ortak korkular veya