Yunanistan’dan Türkiye’ye haddini aşan tehdit: 'Vazgeç' dediler

Avrupa Birliği taraf ülkelere 150 milyar eurolok kaynak sağlayacak projeyi onaylarken Yunanistan’dan skandal çıkış geldi. Yunanistan, Türkiye’yi tehdit ederek projeye katılımlarının sağlanması için ‘haklarından vazgeçmesini’ istedi.

Avrupa Birliği, savunma alanında ciddi bir hamleye hazırlanıyor. Dün kabul edilen SAFE (Savunma Sanayii Acil Destek Aracı) ile üye ve aday ülkelerin savunma harcamalarını artırmaları amaçlanıyor. Toplam maliyeti 800 milyar doları bulacak projede gözler Türkiye’ye çevrildi. Türkiye’nin projeden 150 milyar euroluk kaynak bulacağı öğrenildi.

Dev savunma projesine aday ülkelerin katılımı için üye ülkelerin oy birliği ile karar alması gerekiyor. Diplomatik kaynaklar Türkiye’nin katılımı için tek engel olarak Yunanistan’ı görüyor.

Diplomatik kaynaklara göre, SAFE kapsamında üçüncü ülkelerin programa katılımı teknik olarak mümkün olsa da, bu katılımın hayata geçmesi ikili anlaşmalara ve belirli şartların sağlanmasına bağlı.

Yunanistan’dan gelen son açıklama Türkiye’ye engel olabileceğini ortaya koydu. Yunanistan Dışişleri Bakanı Dendias, Türkiye’ye tehdit gibi sözler söyledi.

Yunan Bakan "Avrupa Birliği'nin bütünlüğü açısından risk oluşturabileceğini" iddia ederken "Avrupa, ortak ilkeler ve yaşam biçimine yönelik tehditler konusunda ortak bir anlayış temelinde inşa edilmelidir; aksi halde kendisini zayıflatma riskiyle karşı karşıya kalır" ifadelerini kullandı.

Dendias ayrıca Yunanistan'ın, Türkiye'nin SAFE programına katılımının sıkı koşullara bağlanması yönündeki talebini yineledi. Yunanistan'ın talep ettiği koşullar arasında Türkiye'nin 'casus belli' karanını geri çekilmesi de yer alıyor.

Dendias, "Eğer bu süreç, Yunan başbakanının net tutumuna ve Avrupa Parlamentosu'nun hukuki açıdan sağlam itirazlarına rağmen, Türk parlamentosunun casus belliyi resmi olarak kaldırmaması durumunda ilerlerse, bu son derece rahatsız edici olur" diye de ekledi.

AB Komisyonu’nun savunma konularından sorumlu sözcüsü Thomas Renier, Türkiye’nin olası katılımına dair yöneltilen sorulara yanıtında, “SAFE düzenlemesiyle bazı üye ülkelerin –özellikle Yunanistan ve Kıbrıs’ın– endişeleri dikkate alındı,” diyerek şu ifadeyi kullandı:

“Madde 16 açık. Bir üçüncü ülkenin katılımı, eğer bir AB üye devletine ya da AB’nin tamamına savunma ya da güvenlik tehdidi oluşturuyorsa, engellenebilir.”

Bu açıklama, Türkiye’nin Ege'deki politikalarına doğrudan bir gönderme olarak değerlendirildi.

Renier ayrıca SAFE kapsamında yürürlükte olan “koruma maddesine” de dikkat çekti. Buna göre, ortak alımı yapılan bir savunma ürününün en az %65’lik kısmı AB, EFTA/EEA ülkeleri ya da Ukrayna menşeli olmak zorunda. Üçüncü ülkelerin katkısı ise en fazla %35 ile sınırlı kalacak.

Latince'den gelen 'casus belli', 'savaş nedeni' anlamına geliyor.

Türkiye, 1995 yılında Yunanistan'ın Ege Denizi'ndeki karasularını 12 mile çıkarma hakkını kullanması durumunda bunu savaş nedeni (casus belli) sayacağını açıkladı. Bu resmi duruş hala yürürlükte.